همه ما آکنه را تجربه کرده‌‌ایم، از آن متنفریم و همواره سعی کرده‌‌ایم آن را از بین ببریم. به نظر می‌رسد که آکنه در بدترین زمان‌ها ایجاد می‌شود. آکنه معمولا در سنین نوجوانی رخ می دهد، اما امکان بروز آن در بزرگسالی نیز وجود دارد. برای جلوگیری از ایجاد آکنه چه کاری می‌توانید انجام دهید؟ علل ایجاد آکنه پیچیده هستند زیرا عوامل زیادی از جمله هورمون‌ها، سبک زندگی، سن و رژیم‌های مراقبت ازپوست در بروز آکنه نقش دارند. حال می‌خواهیم به بررسی آکنه بپردازیم و اطلاعات بیشتری در مورد این عامل مزاحم و گاهاً آسیب‌زا کسب کنیم.
عواملی که باعث ایجاد آکنه می‌شوند
اولین رخدادی که با شروع ایجاد جوش جدید اتفاق می‌افتد، مسدود شدن منافذ پوست است. به طور معمول، سلول‌های مرده پوست می‌ریزند و به منافذ پوست نمی‌چسبند. اما وقتی غدد روغنی سطح پوست، سِبوم (چربی) تولید می‌کنند، این چربی باعث چسبیدن سلول‌های مرده پوست به منافذ و انسداد آن‌ها می‌شود. این امر به منظور تنظیم رشد نوعی باکتری به نام باکتری پروپیونی باکتریوم آکنس انجام می‌شود. این باکتری، به طور معمول در اولین خط دفاعی بدن یعنی پوست حضور داشته و عملکردی کلیدی در مبارزه با میکروب‌های بیماری‌زا دارند.
با انسداد منافذ پوست، باکتری‌ها فضایی کوچک و مناسب برای تکثیر در اختیار دارند. این موضوع باعث التهاب و ایجاد جوش می‌شود.
جلوگیری از ایجاد آکنه
در اینجا پنج عامل مهم ایجادکننده آکنه معرفی می‌شوند که ممکن است به شما در جلوگیری از ایجاد آن کمک کنند.
- لوازم آرایشی‌بهداشتی که به صورت روزمره استفاده می‌کنید
نوعی آکنه وجود دارد که «آکنه ناشی از لوازم آرایشی‌بهداشتی» نامیده می‌شود. این نوع آکنه، در نتیجه انسداد منافذ پوستی توسط برخی مواد موجود در لوازم آرایشی از جمله روغن‌ها و سیلیکون‌ها ایجاد می‌شود. بهتر است از محصولاتی استفاده کنید که برچسب «غیر آکنه‌زا» دارند. هم‌چنین شستشوی منظم برس‌های آرایشی بسیار مهم است.
- هورمون‌ها
«هورمون‌های مردانه» به نام آندروژن هم در مردان و هم در زنان وجود دارند. این هورمون‌ها، باعث تحریک بیش‌از حد غده‌های چربی می‌شوند؛ همان‌طور که گفته شد ترشح بیش‌از حد چربی باعث انسداد منافذ پوست توسط سلول‌های مرده پوست می‌شود. در طی چرخه قاعدگی زنان، سطح تستوسترون نسبت به سایر هورمون‌های زنانه مانند استروژن و پروژسترون نسبتاً بالاتر است. به همین دلیل است که آکنه در خانم‌ها، قبل و در طول چرخه قاعدگی ایجاد می‌شود. مطمئناً کارهای زیادی را نمی‌توان برای جلوگیری از بروز این اتفاق انجام داد. با این حال، خانم‌ها باید بدانند که انجام مراقبت‌های ویژه از پوست در قبل و در طول چرخه قاعدگی، می‌تواند مؤثر باشد. هم‌چنین داروهایی نیز برای مقابله با «آکنه هورمونی» وجود دارد.
- رژیم غذایی
تحقیقات زیادی درباره غذاهای ایجادکننده آکنه انجام شده است. در گذشته، متخصصان پوست تصور می‌کردند که غذاها در بروز آکنه نقشی ندارند؛ هر چند بیماران چنین تصوری نداشتند! اما در واقع حق با بیماران بود؛ تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که برخی از مواد غذایی می‌توانند باعث بدترشدن آکنه شوند. یکی از این نوع غذاها، غذاهای دارای «شاخص گلیسمی بالا» هستند؛ این غذاها، قند خون را افزایش می‌دهند. بنابراین، غذاهای شیرین ممکن است باعث بدترشدن آکنه شوند. به نظر می‌رسد غذاهای حاوی لبنیات و هم‌چنین چربی‌های اشباع موجود در غذاهای ناسالم، باعث بدترشدن آکنه می‌شوند.
بهتر است غذاهایی را مصرف کنید که قند خون شما را در یک سطح ثابت نگه داشته و حاوی مقادیر زیادی لبنیات و چربی‌های اشباع نباشند. داشتن یک رژیم غذایی سالم، همواره به حفظ سلامتی شما کمک می‌کند.
- استرس
وجود استرس در زندگی به ضرر ماست. این مسئله در مورد پوست نیز درست است. استرس باعث ترشح هورمونی به نام کورتیزول می‌شود که هورمونی استروئیدی بوده و مانند هورمون تستوسترون، به افزایش تولید سبوم (چربی) کمک می‌کند.
مورد دیگری که ممکن است در شرایط استرس‌زا رخ دهد، این است که افراد به میزان بیشتری نسبت به شرایط معمولی، اقدام به کندن جوش‌های خود کنند. این امر ممکن است منجر به بروز نوعی بیماری به نام « acne excoriee » شود. در این شرایط، افراد حتی با مشاهده کوچک‌ترین نشانه‌ای از جوش، اقدام به فشار دادن و کندن آن می‌کنند. این کار می‌تواند منجر به ایجاد زخم شود. بعضی از افراد که خود را مجبور به انجام این کار می‌بینند، ممکن است مبتلا به افسردگی شدید باشند.
- داروها
برخی داروهای خاص باعث بروز آکنه می‌شوند. داروهایی مانند لیتیوم (برای درمان اختلال دوقطبی و افسردگی) و استروئیدهایی مانند پردنیزون یا استروئیدهای آنابولیک (برای بدن‌سازی) می‌توانند باعث ایجاد آکنه شوند. اگر مصرف داروی جدیدی را شروع کردید و دچار آکنه شدید، این موضوع را با پزشک مطرح کنید.
مراجعه به پزشک متخصص
همه ما آکنه را تجربه کرده و ممکن است همین الان نیز آکنه داشته باشیم. خوشبختانه می‌توان جلوی بسیاری از عوامل ایجادکننده آکنه را گرفت.در ارومیه کلینیک پوست و موی دکتر رشیدی را پیشنهاد می‌کنیم. کلیه فعالیت‌های این کلینیک زیر نظر یکی از باتجربه‌ترین متخصصان پوست و مو در استان با سوابق علمی متعدد و سابقه پزشکی درخشان در امور درمانی و زیبایی، در یکی از مجهزترین مراکز درمانی ارومیه و استان آذربایجان‌غربی در زمینه دستگاه‌های لیزر، پوست، کاشت مو انجام می‌گیرد. برای رزرو وقت و معاینه می‌توانید با پذیرش کلینیک تماس بگیرید.