ویتیلیگو که در اصطلاح عامیانه، برص، پیسی و لک‌وپیس نیز نامیده می‌شود، نوعی بیماری پوستی خودایمنی و غیرمُسری است. در این بیماری، سلول‌هایی که مسئول ایجاد رنگ پوست هستند، از بین رفته و دیگر رنگدانۀ پوست (ملانین) تولید نمی‌کنند. این وضعیت منجر به این می‌شود که پوست، رنگ طبیعی خود را از دست بدهد و لکه‌هایی روشن روی پوست ظاهر شود. از دست‌رفتن کامل رنگدانه‌های پوست می‌تواند باعث به‌وجودآمدن یک لکه مجزا بر روی پوست شود و یا چندین لکه متعدد را در نقاط مختلف بدن به وجود آورد.
ویتیلیگو
ویتیلیگو می‌تواند سایر قسمت‌های بدن را نیز تحت‌تاثیر قرار بدهد. ممکن است قسمتی از موهای سر نیز سفید شود. در برخی از افراد، رنگ پوشش داخل دهان روشن‌تر می‌شود. حتی ممکن است این تغییر رنگ در چشم‌های شخص نیز ایجاد شود.
نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید، مُسری‌نبودن این بیماری است. ضمناً برخلاف سایر بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت و لوپوس، تهدیدی برای زندگی افراد مبتلا محسوب نمی‌شود.
البته ایجاد لکه‌هایی سفیدرنگ روی نقاط مختلف پوست بدن ممکن است باعث شود که فرد احساس بدی نسبت به خود داشته باشد. برخی از افراد، اعتمادبهنفس پایینی دارند و ممکن است دیگر تمایلی به معاشرت با دوستان نداشته باشند. این امر آن‌ها را به سمت افسردگی و انزوا می‌برد. بنابراین بسیار مهم است که از یک سری راهبردهای مقابله‌ای برای جلوگیری از بروز این وضعیت استفاده کرد.
یکی از راهبردهای مقابله‌ای بسیار کاربردی، تحقیق‌کردن در مورد بیماری است. یکی دیگر از راهبردهای مفید این است که با افراد مبتلا به ویتیلیگو صحبت کرده و از تجارب آن‌ها نیز استفاده کرد.
علائم ویتیلیگو
ویتیلیگو باعث از بین‌رفتن و تغییر رنگ طبیعی پوست شده و می‌تواند در هر قسمتی از بدن ایجاد شود. همان‌طور که در ابتدا گفته شد، در این بیماری، سلول‌هایی که مسئول ایجاد رنگ پوست هستند، از بین رفته و دیگر رنگدانۀ پوست (ملانین) تولید نمی‌کنند؛ بر همین اساس، ممکن است اصطلاحاتی مانند «فقدان رنگدانه» یا «دِپیگمنتاسیون» را نیز از متخصص پوست بشنوید. عدم‌تولید رنگدانه می‌تواند در هر قسمتی از بدن اتفاق بیفتد؛ از جمله:
- پوست قسمت‌های نمایان بدن (صورت، گردن، پلک‌ها و نوک انگشتان)
- مو (موی سر، موهای بدن، ابروها و مژه‌ها)
- چشم‌ها (تغییر رنگ در شبکیه اتفاق می‌افتد و رنگ عنبیه تغییری نمی‌کند)
- پوشش داخلی دهان
- اندام تناسلی
بسیاری از افراد، هیچ علامتی به جز تغییر رنگ پوست ندارند. برخی از مبتلایان می‌گویند که در ناحیۀ تحت‌تاثیر ویتیلیگو دچار درد یا خارش هستند.
ابتلا به ویتیلیگو می‌تواند علائم دیگری مانند اعتمادبهنفس پایین و افسردگی را ایجاد کند. این علائم بدون توجه به شدت علائم و نوع بیماری ویتیلیگو اتفاق می‌افتند.
تغییر رنگ
پیشرفت ویتیلیگو
ویتیلیگو با گذشت زمان می‌تواند پیشرفت کرده و ناحیه بزرگ‌تری را درگیر کند.
طبقه‌بندی انواع ویتیلیگو
درصورت ابتلا به ویتلیگو، متخصص پوست مشخص می‌کند که شخص به کدام‌یک از انواع ویتیلیگو مبتلا شده است. این بیماری را می‌توان بر اساس عوامل ژنتيکي، پاتوبيولوژيکي و ویژگی‌های مولکولی آن طبقه‌بندی کرد. دو نوع رایج‌تر این بیماری عبارتند از:
| نوع | ویژگی‌ها |
| ویتیلیگوی قطعه‌ای
نام دیگر: · ویتیلیگوی یک‌طرفه |
· روی یک قسمت از بدن مانند پا، صورت یا بازو ظاهر می‌شود. · نیمی از افراد رنگ موی خود را حتی در نواحی ابرو و مژه از دست می‌دهند. · اغلب از سنین پایین تشخیص داده می‌شود. · بعد از سال اول به حالت پایدار و ثابت در می‌آید. · لکه‌های ایجادشده غالباً مرز نامنظم دارند. |
| ویتیلیگو غیرقطعه‌ای
نام‌های دیگر: · ویتیلیگوی دوطرفه · ویتیلیگوی وُلگاریس · ویتیلیگوی عمومی
|
· رایج‌ترین نوع ویتیلیگو · لکه‌ها به صورت متقارن در دو طرف بدن ظاهر می‌شوند. · اغلب در ناحیۀ نوک انگشتان، مچ دست‌ها، اطراف چشم‌ها و دهان یا روی پاها تشخیص داده می‌شود. · اغلب با تغییر رنگ سریع پوست شروع شده و سپس برای مدتی متوقف شده و مجدداً شروع می‌شود. این چرخۀ شروع و توقف معمولاً در طول زندگی فرد ادامه می‌یابد. · لکه‌های ایجادشده با گذشت زمان بزرگ‌تر می‌شوند. |
انواع ویتیلیگو
سمت چپ؛ تصویر پاهای کودک مبتلا به شایع‌ترین نوع (ویتیلیگوی غیرقطعه‌ای)
سمت راست؛ تصویر پاهای کودک مبتلا به ویتیلیگوی قطعه‌‌ایای‌ایاییییبب
(به تقارن لکه‌ها دقت کنید)
