در سال‌های اخیر کلمه «آنتی‌اکسیدان» زیاد به گوش می‌خورد. شاید شنیده باشید که برخی مواد غذایی مانند چای و قهوه سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند. اما این ماده دقیقاً چیست و از چه نظر برای بدن و پوست ما مفید هستند؟
آنتی‌اکسیدان چیست؟
اساساً آنتی‌اکسیدان‌ها عناصری هستند که مانع از صدمه دیدن سلول‌های پوست توسط رادیکال‌های آزاد می‌شوند. اگر سطح رادیکال‌های آزاد در بدن بیش از اندازه شود، می‌تواند موجب آسیب به سلول‌ها شود. ارتباط این مسئله با انواع مختلفی از بیماری‌ها از جمله دیابت، بیماری‌های قلبی و سرطان مطرح شده است.
بدن شما دیواره دفاعی آنتی‌اکسیدانِ خود را برای کنترل رادیکال‌های آزاد دارد اما با مصرف مواد غذایی حاوی این ماده می‌توانید منابع آنتی‌اکسیدان بدن خود را تقویت کنید.
رادیکال آزاد چیست؟
درباره اثر خنثی‌کننده آنتی‌اکسیدان بر روی رادیکال آزاد خواندیم. اما رادیکال آزاد چیست؟ اولا این مواد مرتباً در بدن انسان تولید می‌شوند و علیرغم آن که لازم است میزان آنها را کنترل کنیم، در عین حال این مواد نقش مهمی در بدن دارند. رادیکال‌های آزاد بدون حضور آنتی‌اکسیدان می‌توانند به سرعت به بدن آسیب برسانند، اما باید توجه داشت رادیکال‌های آزاد نقش مهمی در تأمین سلامت بدن دارند. برای مثال رادیکال‌های آزاد با تقویت سیستم ایمنی بدن، در مقابله با عفونت‌ها تأثیرگذار هستند. در عین حال ضروری است تعادل مناسبی از میزان آنتی‌اکسیدان و رادیکال آزاد در بدن داشته باشیم زیرا اگر میزان رادیکال‌های آزاد بر آنتی‌اکسیدان غلبه یابد، بدن دچار «استرس اکسید کننده» می‌شود.
استرس اکسید کننده طولانی‌مدت می‌تواند مولکول‌های DNA و برخی از دیگر از مولکول‌های حیاتی درون سلول را تخریب کند. آسیب به DNA می‌تواند منجر به سرطان شود. فاکتورهای متعدد محیطی، استرس، و سبک زندگی می‌توانند باعث افزایش بیش از اندازه رادیکال‌های آزاد در بدن شوند: آلودگی هوا، دخانیات، الکل، مواد مسمومیت‌زا، سطح بالای قند خون و غیره.
آنتی‌اکسیدان‌ها چگونه از پوست ما محافظت می‌کنند؟
تا اینجا خواندیم که آنتی‌اکسیدان‌ها باعث مهار میزان رادیکال‌های آزاد در بدن می‌شوند. اما چه تأثیری بر روی پوست دارند؟ بار دیگر رادیکال‌های آزاد در این مسئله نقش دارند. تحقیقات متعدد (از جمله این تحقیق) نشان می‌دهند افزایش بیش از حد رادیکال‌های آزاد و استرس اکسید کننده به طرز قابل‌توجهی موجب آزار پوست می‌شوند. آثار پیری تقویت می‌شوند و خطوط ریز، چروک‌ها و ترک‌های پوستی بارزتر می‌شوند. با افزایش میزان آنتی‌اکسیدان دریافتی در رژیم غذایی، می‌توانید جلوی این مسئله را بگیرید و پوست شاداب‌تر و سالم‌تری داشته باشید. حتی برخی درماتولوژیست‌ها استفاده از سرم‌ها و کرم‌های حاوی آنتی‌اکسیدان را تجویز می‌کنند.
بهترین آنتی‌اکسیدان‌ها برای پوست
در حال حاضر مطالعاتی مبنی بر ارجحیت یک آنتی‌اکسیدان بر نوع دیگر وجود ندارد اما تحقیقات متعدد نشان‌دهنده فواید کلی این مواد برای سلامت پوست هستند. توصیه کلی این است که هر چقدر تنوع آنتی‌اکسیدان‌های دریافتی در بدن بیشتر باشد، نتیجه بهتری خواهید گرفت. با این وجود برخی آنتی‌اکسیدان‌ها برای پوست بهتر از انواع دیگر هستند:
ویتامین A: یک آنتی‌اکسیدان قوی که با نام رتینوئید نیز شناخته می‌شود و نقش آن در بهبود علائم طبیعی پیری پوست با تقویت تولید کلاژن ثابت شده است.
ویتامین C: احتمالا درباره این ویتامین و منابع آن اطلاعات فراوانی دارید. اما لازم به ذکر است این ماده یک داروی آنتی‌اکسیدان مؤثر است که مصرف موضعی آن موجب پیشگیری از علائم پیری پوست می‌شود. از آنجا که این ماده ناپایدار است باید در استفاده موضعی به‌درستی ذخیره شود. به این دلیل دریافت ویتامین سی بیشتر در رژیم غذایی برای پوست نیز مفید است.
ویتامین B3: این ویتامین که با نام نیاسینامید (Niacinamide) نیز شناخته می‌شود بر طبق نتایج تحقیقات، با تقویت دیواره دفاعی پوست، اثر تثبیت‌کننده بر روی پوست دارد و همچنین به حفظ آب و رطوبت پوست کمک می‌کند. ویتامین B3 ساختار سطح پوست را بهبود می‌بخشد و چروک‌ها را صاف می‌کند.
همانگونه که در این مطلب به اختصار توضیح داده شد، رادیکال‌های آزاد موجب افزایش علائم پیری در پوست می‌شوند و می‌توانند سلامتی عمومی بدن را به مخاطره بیاندازند. روش‌های مختلفی برای دریافت آنتی‌اکسیدان‌های بیشتر وجود دارد از جمله مصرف مواد غذایی حاوی آن. چای و قهوه و سبزی‌های با برگ سبز رنگ مانند اسفناج سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند. در مجموع، هرچه بیشتر میوه و سبزی مصرف کنید بهتر است.